Δύο κορίτσια 14 ετών, ντυμένα με τα «παπαδικά», με ένα κερί ανά χείρας για τις ανάγκες της θείας λειτουργίας, στάθηκαν η αφορμή για έναν «ιερό πόλεμο» στους κόλπους της Εκκλησίας. Το γεγονός έλαβε χώρα στον ναό του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά στην Πλάκα, ανήμερα την Πεντηκοστή και έγινε γνωστό μέσω φωτογραφίας που αναρτήθηκε από ανθρώπους της ίδιας της ενορίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Κάποιοι, κυρίως σε ιστοσελίδες εκκλησιαστικού περιεχομένου, έσπευσαν να καταγγείλουν την εν λόγω κίνηση ως «νεωτεριστική», δείγμα ασέβειας προς τη χριστιανική ορθόδοξη παράδοση και προάγγελο «δυσμενών» εξελίξεων – συνδέοντας το γεγονός ακόμα και με «υπόγειες διεργασίες» για την προοπτική ιερoσύνης των γυναικών. Ο ιερέας, πατέρας Αλέξανδρος Καριώτογλου, ετέθη σε αργία από κάθε ιεροπραξία. «Μέχρι νεωτέρας», σχολιάζουν κύκλοι της Αρχιεπισκοπής, «το ζήτημα είναι θεολογικό και δεν προσφέρεται για δημόσια συζήτηση», χωρίς να επιθυμούν να αναφερθούν σε κάτι περισσότερο.
Η βυζαντινή εκκλησία της Πλάκας προσελκύει πολύ νέο κόσμο εν μέρει χάρη στην προσωπικότητα του ιερέα του – ο πατέρας Αλέξανδρος Καριώτογλου, διδάκτωρ θεολογίας, με σπουδές στο εξωτερικό και θητεία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, προσπαθεί να συνδυάσει την ορθόδοξη θεολογία με έναν σύγχρονο, βιωματικό και εμπειρικό τρόπο θέασης της ζωής. Είναι ενδεικτικό ότι στην εν λόγω εκκλησία ο Απόστολος διαβάζεται και στα νέα ελληνικά, μετά τα αρχαία ελληνικά, ούτως ώστε να γίνονται στον μέγιστο δυνατό βαθμό κατανοητά τα νοήματα από το σύνολο του ποιμνίου.
«Τα γεγονότα είναι απλά και συγκεκριμένα», λέει στην «Κ» ο δρ Θάνος Ζήσης, φιλόλογος και μέλος του εκκλησιαστικού συμβουλίου του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά, «λόγω τριημέρου το εκκλησίασμα ήταν περιορισμένο και απουσίαζαν τα αγόρια που βοηθούσαν στο ιερό». Ως εκ τούτου, ο πατέρας Αλέξανδρος έδωσε άδεια σε δύο νεαρές 14χρονες κοπέλες να φορέσουν έξω από το ιερό τα «παπαδικά» και να κρατήσουν η καθεμιά από ένα κερί στη διάρκεια της ανάγνωσης του Ευαγγελίου. Τα δύο κορίτσια, δίδυμες αδελφές, εκκλησιάζονται συστηματικά στην εν λόγω ενορία. «Στην περίπτωση των αγοριών δεν απαιτείται καμία ευχή ούτε άδεια από τον αρμόδιο επίσκοπο», διευκρινίζει ο δρ Ζήσης.
Το φαινόμενο της ανάληψης αυτών των καθηκόντων από κορίτσια είναι συχνό στις ελληνορθόδοξες εκκλησίες του εξωτερικού (π.χ. όταν λειτουργεί ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας), αλλά και της περιφέρειας. «Στην Κρήτη, με την ευλογία του Μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου και του Ιερατικώς Προϊσταμένου του Μητροπολιτικού Ναού Χανίων, τελέσθηκαν τις παραμονές των Χριστουγέννων λειτουργίες με βοηθούς αγόρια και κορίτσια, μαθητές του Πειραματικού Γυμνασίου Χανίων». Την Κυριακή της Πεντηκοστής υπήρξαν και άλλα κορίτσια με «παπαδικά», που συμμετείχαν στις λειτουργίες στον Ιερό Ναό Κωνσταντίνου και Ελένης στο Σαν Ντιέγκο και στον Ναό του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης κατά την ανάγνωση του Ευαγγελίου, στη Μικρή και Μεγάλη Είσοδο. «Στην ορθόδοξη παράδοση υφίσταται ο θεσμός των διακονισσών, ο οποίος έχει μεν ατονήσει αλλά δεν έχει καταργηθεί», επισημαίνει ο δρ Ζήσης. «Την τελευταία διακόνισσα τη χειροτόνησε ο μακαριστός Χριστόδουλος στον Βόλο, ενώ είχε προηγηθεί η διακόνισσα Μαρία το 1978 στην Κορέα και μια παλαιότερα, που είχε χειροτονηθεί το 1910 από τον Αγιο Νεκτάριο. Επομένως δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί κατηγορία για τον πατέρα Καριώτογλου, στον οποίο επιβάλλεται ποινή αντίστοιχης βαρύτητας με εκείνη που επιβλήθηκε προ ημερών στον Αρχιμανδρίτη που κατηγορείται για παρενόχληση ανηλίκου».
Σύμφωνα με τον δρα Ζήση, το θέμα είναι σοβαρό και λαμβάνει κοινωνικές προεκτάσεις. «Οσοι πραγματοποιούν την ανοίκεια αυτή επίθεση, αντιμετωπίζουν τη γυναίκα ως ένα μισητό σύμβολο· η γυναίκα προκειμένου να υπάρχει μέσα στην εκκλησία, οφείλει να βιώνει οντολογικά την ύπαρξη, το σώμα και τη σεξουαλικότητά της ως κάτι μιαρό, αμαρτωλό και ακάθαρτο, να παραμένει κατώτερη από τον άνδρα και να είναι χρήσιμη μόνο για να φέρνει καφέ και κουλουράκια…». Τα δύο κορίτσια στοχοποιήθηκαν. «Με μηνύματα όπως αυτό, ύπουλα καλλιεργείται η ενοχική ταυτότητα του γυναικείου φύλου ήδη από την παιδική – εφηβική ηλικία», σημειώνει ο εκπαιδευτικός. «Δυστυχώς, η ποιμαντική της Εκκλησίας της Ελλάδος έχει μείνει πίσω και γι’ αυτό τρέχει να προλάβει τις εξελίξεις», σχολιάζει. Η εικόνα των δύο κοριτσιών με τις λαμπάδες ενόχλησε, «η εικόνα, όμως, των άδειων από νέους ανθρώπους εκκλησιών δεν προβληματίζει;».
