“Αλί στον καλομάθητο ως που να κακομάθει” ελέγανε οι παλιοί. Και είχανε δίκιο. Όσοι γεννηθήκαμε τα πρώτα χρόνια μετά τη φοβερή Γερμανική Κατοχή, θυμόμαστε τις διηγήσεις δικών μας ανθρώπων που την έζησαν.
΄Οταν μάλιστα, ως παιδιά, αρνούμαστε να φάμε κάποια φαγητά,-ακόμη και το “ταραχτό” αυγό- ακούγαμε να μας λένε:
“Τρώτενε τώρα που μπορείτενε και να παρακαλάτε να μη δώκει ο Θεός και σας τύχουνε ευτά που επεράσαμενε εμείς τον καιρό της Κατοχής. Τότε, που για να ξεγελάσομενε την πείνα μας, ετρώγαμενε μέχρι και τηγανισμένα αγκιναρόφυλλα με κουρκούτι και πορτοκαλότσοφλα πασπαλισμένα (ραντισμένα) με λιγάκι λάδι, αν βέβαια υπήρχενε στα σπίτια μας”.
Αυτά ακούγαμε κατά τη δύσκολη δεκαετία του Πενήντα.΄Εκτοτε, με το πέρασμα των χρόνων, τα πράγματα άλλαξαν. Νομίζαμε προς το καλύτερο και για πάντα. Οι γονείς μας παρά τις ό,ποιες δυσκολίες της ζωής, έκαναν ό,τι μπορούσαν ώστε να περάσουμε εμείς καλύτερα. Να μη μας λείψει σχεδόν τίποτα. Ούτε βέβαια και ‘μεις φερθήκαμε διαφορετικά ως γονείς. Μεγαλώσαμε τα δικά μας παιδιά και αυτά μεγαλώνουν τα δικά τους, (δηλαδή τα εγγόνια μας), σε συνθήκες αφθονίας.
Αφθονίας που πήρε τη μορφή υπερκαταναλωτισμού και απερίσκεπτης σπατάλης φυσικών πόρων, καυσίμων, ηλεκτρικής ενέργειας, τροφίμων, παιχνιδιών, ειδών ένδυσης και υπόδησης. Μεγάλα σπίτια, ακριβά αυτοκίνητα, σκάφη, εξοχικά, έξοδοι για καφέ και φαγητό, συχνή διασκέδαση, εκδρομές, ήταν τα χαρακτηριστικά προηγούμενων χρόνων. Ξοδευόταν λεφτά αλύπητα, είτε ήταν δουλεμένα με κόπο και μόχθο είτε προερχόταν από δανεισμό! Ζούσαμε τον “δυτικό τρόπο ζωής” με χαρακτηριστικό γνώρισμα την υπερβολή του νεοέλληνα. Μια υπερβολή που “φούντωνε” λόγω του “συνορισιού” (μιμιτισμού), της υποταγής στη “μόδα” και της άκριτης αποδοχής αυτού που μας πλασάριζε η διαφήμιση.
Βέβαια, το 2010, ως “κεραυνός εν αιθρία”, ενέσκυψε η δεκαετής οικονομική κρίση που έφερε “τα πάνω-κάτω” στη ζωή μας. “Καπάκι” η πανδημία του κορωνοϊού συντάραξε το Παγκόσμιο σύστημα. Μαζί κι εμάς.
Κι ενώ νομίζαμε ότι “περνά και τούτο το κακό” νάσου και ξεσπά ο Ρωσοουκρανικός πόλεμος με συνέπεια ανθρώπινες απώλειες, την καταστροφή μιάς Χώρας, την προσφυγιά και μαζί μια δίδυμη κρίση ενεργειακή και επισιτιστική. Τα καύσιμα γίνονται πιο ακριβά όπως και η ηλεκτρική ενέργεια. Λιγοστεύουν όμως και βασικά τρόφιμα που κι αυτών οι τιμές αυξάνονται υπερβολικά.
Η νέα “καταιγίδα” θα φέρει δυσκολίες, που δε νομίζω ότι θα θυμίσουν Κατοχή. Παρ΄όλα αυτά, τα λόγια των δικών μας, πιθανά να αποδειχθούν προφητικά. Ο πανικός ήδη μας κυριεύει εν γνώσει του ότι είναι “κακός σύμβουλος”. Βέβαια, κάτι πρέπει να κάνουμε. Τί όμως;
΄Εμπειροι και σώφρονες ειδικοί, εδώ και χρόνια, μας δίνουν συμβουλές. Λένε τα αυτονόητα:
– Αντισταθείτε στον υπερκαταναλωτισμό. Αλλάξτε τις παγιωμένες συνήθειές σας.
– Περιορίστε τη σπατάλη φυσικών πόρων και την υπερκατανάλωση καυσίμων. Κάνετε οικονομία στην ηλεκτρική ενέργεια. Ακόμη και στο πολύτιμο νερό.
– Περιορισθείτε μόνο σε αγορές των ουσιωδών και αναγκαίων. Πείτε όχι στα μη ουσιώδη.
– Αντισταθείτε στις υποδείξεις της μόδας και πολλών διαφημίσεων. Κάνουν κακό τόσο στην τσέπη όσο και στις συνήθειές σας. Καλλιεργούν το ανικανοποίητο στα παιδιά.
– Περιορίστε τις άσκοπες μετακινήσεις με κάθε είδους τροχοφόρο και επιλέξτε (όσοι μπορείτε) μέσα μαζικής μεταφοράς.
– Κάνετε συχνά έρευνα αγοράς, κοιτάζετε τις προσφορές και “τιμωρήσετε” κάθε εμπορικό κατάστημα που αισχροκερδεί σε βάρος σας.
– Αγοράσετε φθηνά και καλά εγχώρια προϊόντα προς στήριξη της τοπικής αγοράς.
– Τέλος, “βάλετε πλάτη” προκειμένου να προχωρήσουν τάχιστα οι ήπιες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες),ώστε να σταματήσει σταδιακά η εξάρτηση από τα εισαγόμενα πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Στα παραπάνω, προστίθενται δύο ακόμη προτροπές, άξιες ιδιαίτερης προσοχής
– Η μία προέρχεται από τον επικεφαλής του Επισιτιστικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών. Απευθύνεται στους Ευρωπαίους ηγέτες. Τους προτρέπει να στηρίξουν, μαζί με τους Λαούς της Ευρώπης και τους Λαούς της Αφρικής, επειδή, ένας νέος μεγάλος λιμός εκεί, θα προκαλέσει ξανά μεταναστευτικά ρεύματα πεινασμένων προς την Ευρώπη που, ήδη, και αυτή “ζορίζεται”.
– Η δεύτερη προτροπή υπαγορεύεται από το, υπαρκτό στην Ελληνική Κοινωνία, αίσθημα αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας προς τον συνάνθρωπο:
– Μαζί με τους Κρατικούς Φορείς, την Εκκλησία, τον Ερυθρό Σταυρό και τους Αυτοδιοικητικούς Θεσμούς, ας πράξει και ο κάθε δυνάμενος ό,τι μπορεί, υπέρ των πλέον αδύναμων και αναξιοπαθούντων. Ουδείς πρέπει να μείνει αβοήθητος στο νέο “μαραθώνιο” που ήδη άρχισε και κανείς δεν γνωρίζει πόσο θα διαρκέσει.
Όλοι όμως (νομίζω) συμφωνούμε ό,τι παραδειγματικά, θα πρέπει να κερδηθεί.
Στο χέρι μας είναι να μη λυγίσουμε ούτε και τούτη τη φορά.
Αριστείδης Ζαννίκος Βροντάδος 3-4-2022
