Τα θετικά μηνύματα που έρχονται από το μέτωπο της οικονομίας – και τα οποία αποτυπώνονται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού – «επισκιάζονται» από το εισαγόμενο κύμα ανατιμήσεων. Η κρίση στον τομέα της ενέργειας – με τη διεθνή εκτίναξη των τιμών – απειλεί με μεγάλες αυξήσεις επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ενώ συμπαρασύρει τις τιμές αγαθών πρώτης ανάγκης.
Δύσκολος χειμώνας ενόψει
Η κυβέρνηση ετοιμάζεται για ένα δύσκολο ενεργειακά χειμώνα, καθώς οι αρχικές προβλέψεις για εκτόνωση του φαινομένου μετά τα Χριστούγεννα αποδεικνύονται υπερβολικά αισιόδοξες. Σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις το πρώτο φως στο τούνελ αναμένεται να φανεί την άνοιξη, ενώ δεν αποκλείεται τα «απόνερα» να συνεχιστούν μέχρι το καλοκαίρι. Υπάρχουν βέβαια αναλυτές που κάνουν λόγο για παρατεταμένες πληθωριστικές πιέσεις τους επόμενους 12-18 μήνες, ενώ και στο Eurogroup το βασικό ερώτημα προς τους υπουργούς αφορούσε στο αν οι ανατιμήσεις είναι παροδικό ή μόνιμο φαινόμενο.
Ο «κλοιός» γύρω από τους καταναλωτές σφίγγει ασφυκτικά, καθώς οι αυξήσεις αφορούν πετρέλαιο, φυσικό αέριο και ηλεκτρικό ρεύμα. Τα μηνύματα από το εξωτερικό κάθε άλλο παρά αισιόδοξα είναι, με τις τιμές να τραβάνε την ανηφόρα και το ένα μετά το άλλο τα ευρωπαϊκά κράτη να ανακοινώνουν πρόσθετα μέτρα.
Στο πλαίσιο αυτό στο οικονομικό επιτελείο γίνονται ασκήσεις επί χάρτου για μια «έξτρα» δέσμη μέτρων, που μπορεί να μπει σε εφαρμογή μέχρι το τέλος του χρόνου. Σύμφωνα με πληροφορίες πολλά θα κριθούν από τους ρυθμούς ανάκαμψης του τρίτου τριμήνου, που θεωρείται σίγουρο μεν ότι θα κινηθούν σε διψήφιο ποσοστό αλλά το ζητούμενο είναι το εύρος. «Αγκάθι» μπορεί να αποτελέσει μόνο μια πιθανή μείωση της κατανάλωσης, καθώς ένα κύμα ανατιμήσεων θα ροκανίσει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Δεδομένο πάντως είναι πως η κυβέρνηση επενδύει στην καλή πορεία της οικονομίας για να μπορέσει να αλλάξει σελίδα. Στην τοποθέτηση του χθες στο υπουργικό συμβούλιο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε εκ νέου για κάλπες στο τέλος της τετραετίας, στέλνοντας παράλληλα μήνυμα για συνέχιση της μεταρρυθμιστικής ατζέντας.
Μέτρα για να «ζεσταθούν» τα νοικοκυριά
Σε αυτή τη χρονική συγκυρία βαρύτητα δίνεται στην ανακοίνωση ενός πρόσθετου πακέτου μέτρων για την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους. Το βασικό σενάριο προβλέπει γενναία αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων στο επίδομα θέρμανσης, ώστε να καλυφθούν τουλάχιστον οκτώ στα δέκα νοικοκυριά (δηλαδή όχι μόνο τα χαμηλά αλλά και τα μεσαία εισοδήματα).
Παράλληλα στην κυβέρνηση έχουν προχωρήσει στην επέκταση της επιδότησης για όσους πληρούν τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια ανεξάρτητα από το εάν καταναλώνουν πετρέλαιο θέρμανσης, φυσικό αέριο, ξύλα ή πέλετ. Μάλιστα το συνολικό ποσό της επιδότησης δεν αποκλείεται να διπλασιαστεί, ξεπερνώντας τα 150 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ήδη η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει αύξηση από τα 80 στα 100 εκατομμύρια ευρώ.
Μάχη δίνεται και για ένα ευρωπαϊκό «μέτωπο» και ήδη η ελληνική πλευρά έχει καταθέσει πρόταση για τη σύσταση μηχανισμού στήριξης των καταναλωτών από τις επιπτώσεις της διεθνούς ενεργειακής κρίσης. Η πρόταση προβλέπει άμεση επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου των ευρωπαίων οικιακών καταναλωτών μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος, με την άντληση εσόδων από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα. Αλλά και την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου εξασφάλισης (Hedging Fund) που θα εξασφαλίζει στο μέλλον τους καταναλωτές από πιθανή επανάληψη του φαινομένου εκτόξευσης των τιμών του φυσικού αερίου (οι οποίες συμπαρασύρουν και τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας).
Εξετάζεται Χριστουγεννιάτικος «μποναμάς»
Πρόσθετα μέτρα στήριξης- που θα ψηφιστούν το Δεκέμβριο – μαζί με τον προϋπολογισμό, επεξεργάζεται η κυβέρνηση. Στο τραπέζι είναι εισηγήσεις για ένα επιπλέον «μέρισμα» που θα αφορά συγκεκριμένες ομάδες, όπως για παράδειγμα τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους υγειονομικούς.
Πάντως τα πρόσθετα μέτρα θα είναι απολύτως κοστολογημένα , καθώς η κυβέρνηση δεν θέλει να διαταράξει την εικόνα συνετής δημοσιονομικής διαχείρισης ενόψει των συζητήσεων για την ελαστικοποίηση του Συμφώνου Σταθερότητας. Οι τελικές αποφάσεις θα «ξεκλειδώσουν» ανάλογα με την πορεία της οικονομίας μέχρι το τέλος του έτους, με τα μέχρι τώρα μηνύματα να είναι θετικά.
Σημειώνεται πως σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού αναθεωρείται στο 6.1% o ρυθμός ανάπτυξης για το 2021, ενώ για το 2022 η πρόβλεψη είναι 4.7%. Αυτό ανεβάζει τη σωρευτική ανάπτυξη της διετίας στο 10,8% και έτσι το 2022, όχι μόνο αναμένεται να αποκατασταθεί το επίπεδο του εγχώριου προϊόντος του 2019, αλλά αυτό να αυξηθεί περαιτέρω, κατά 1,7%.
