«Θα πρέπει να σκεφτόμαστε ανοιχτόμυαλα… γιατί μαθαίνουμε πιο πολλά πράγματα όταν δεν ακολουθούμε την πεπατημένη. Είναι σαν ένα κλουβί, ενώ εμείς πρέπει να είμαστε ελεύθερα πουλιά», λέει η Arezu, ένα κορίτσι μόλις 12 ετών, με απίστευτο ταλέντο και ευχέρεια στο λόγο, πρόσφυγας από το Αφγανιστάν που ζει στη Λέσβο.
Η εβδομάδα αυτή σηματοδότησε την επιστροφή στα θρανία για πολλά παιδιά σε όλο τον κόσμο, όπως και στην Ελλάδα. Για κάποια είναι η πρώτη φορά που θα ξαναμπούν στις τάξεις μετά από πολλούς μήνες εξ αποστάσεως εκπαίδευσης λόγω της πανδημίας του COVID-19.
Για άλλα παιδιά, η πανδημία δεν αποτελεί το μόνο εμπόδιο για την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση. Μια έκθεση που δημοσίευσε την προηγούμενη εβδομάδα η Ύπατη Αρμοστεία ανέδειξε το γεγονός ότι μόνο το 34% των παιδιών προσφύγων σχολικής ηλικίας στον κόσμο είναι εγγεγραμμένα σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η Arezu είναι τυχερή σε αυτό.
Στην πατρίδα της Arezu, το Αφγανιστάν, η πρόσβαση στην εκπαίδευση, ιδιαίτερα για τα κορίτσια, αποτελεί τεράστια πρόκληση, δεδομένης ιδίως της συνεχιζόμενης ανθρωπιστικής κρίσης, με τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν εκτοπιστεί εσωτερικά στη χώρα φέτος να έχει ξεπεράσει τις 600.000.
Η Arezu έφτασε στην Ελλάδα το 2019 με τους γονείς και την μικρότερη αδερφή της. Όταν ήταν επτά ετών και η μητέρα της ήταν οκτώ μηνών έγκυος στην αδερφή της την Aylin, οι γονείς της κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν μπορούσαν πια να ζήσουν στο βόρειο Αφγανιστάν. Καθώς οι συγκρούσεις εντείνονταν, η ζωή τους και η ζωή της κόρης τους και του αγέννητου παιδιού τους ήταν σε κίνδυνο. Διέφυγαν στην Τουρκία και αργότερα στην Ελλάδα.
Καθώς είχε μια πιο άνετη ζωή στο Αφγανιστάν και εργαζόταν στον χώρο της εκπαίδευσης, η Mariam, η μητέρα της Arezu, αναλογίζεται τις δυσκολίες που αντιμετώπισε φτάνοντας στην Ελλάδα, όπου έπρεπε να βρει τον δρόμο της από την αρχή. Όμως αυτό δεν την πτόησε. Παρά τις προκλήσεις παραμένει αισιόδοξη.
«Πρέπει να ξεκινάς από την αρχή και βήμα- βήμα ο κόσμος θα δει τις δυνατότητές σου και οι πόρτες θα ανοίξουν. Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Πρέπει να βάλεις έναν στόχο και να ακολουθήσεις το δικό σου μονοπάτι για να τον πετύχεις. Ακολουθώ πάντα το μονοπάτι της αισιοδοξίας και αυτό τραβάει τους αισιόδοξους ανθρώπους κοντά μου», αναφέρει.
Μόλις έφτασε στο κέντρο υποδοχής στη Μόρια το 2019, η Mariam ξεκίνησε αμέσως να εργάζεται εθελοντικά ως διερμηνέας. Έχει εργαστεί για πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις και σήμερα είναι υπεύθυνη σύνδεσης με την κοινότητα σε μια μη-κυβερνητική οργάνωση εταίρο της Ύπατης Αρμοστείας που υποστηρίζει επιζήσασες και επιζήσαντες έμφυλης βίας. Εκτός από αυτό, είναι ενεργό μέλος της προσφυγικής κοινότητας και συμβάλλει στις προσπάθειες να υποστηριχθεί η ένταξη των προσφύγων στην Ελλάδα.
Για τη Mariam, η εκπαίδευση έρχεται πρώτη, πριν από οτιδήποτε άλλο. Έχει εμφυσήσει την αξία αυτή στη μεγαλύτερή της κόρη. Ήταν πολύ δύσκολο για την Arezu να πάει στο τοπικό δημοτικό σχολείο στη Λέσβο, αλλά χάρη στην επιμονή της μητέρας της, της δόθηκε τελικά αυτή η ευκαιρία και τα αποτελέσματα τη δικαίωσαν. Μέσα σε τρεις μήνες κατάφερε να ενταχθεί ομαλά και άρχισε να μιλάει αρκετά καλά τα ελληνικά. Πολύ γρήγορα άρχισε να παίρνει τους μεγαλύτερους βαθμούς στην τάξη της.
Η μητέρα της βλέποντας τα ταλέντα της και αποφασισμένη να της δώσει κάθε ευκαιρία στη ζωή, χτύπησε όποια πόρτα έβρισκε για να ζητήσει μια υποτροφία για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση της κόρης της. Τελικά έλαβε απάντηση από την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ελλάδα, η οποία την ενθάρρυνε να κάνει αίτηση για υποτροφία στο Διεθνές Σχολείο της Βοστώνης. Για μια ακόμα φορά, η Arezu αρίστευσε στις εξετάσεις και τη συνέντευξή της.
Φέτος τον Μάιο, η οικογένεια έμαθε ότι η Arezu έγινε δεκτή και κατάφερε να πάρει την υποτροφία – μια πλήρως χορηγούμενη υποτροφία για πενταετή φοίτηση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
«Πηγαίναμε να επισκεφθούμε το σημείο όπου έφτασε η βάρκα μας στη Λέσβο. Ήταν εκείνη ακριβώς τη στιγμή που έλαβα το τηλεφώνημα από το σχολείο στις ΗΠΑ. Ήταν μια στιγμή που έδωσε μια αχτίδα φωτός στους σκοτεινούς καιρούς που ζούμε», λέει η Mariam.
H Arezu προετοιμάζεται τώρα για να αναχωρήσει για Βοστώνη τις επόμενες εβδομάδες. Ενώ τα χαρτιά της ετοιμάζονται, άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα διαδικτυακά. Δεν ήταν εύκολο για εκείνη να τακτοποιηθεί στο ελληνικό σχολείο, αλλά έχει την ίδια θετική σκέψη με τη μητέρα της. «Το σχολείο είναι καλό. Μου αρέσουν οι Έλληνες. Αλλά μερικές φορές είναι δύσκολα. Κάποιες μέρες είναι καλές και άλλες είναι κακές», λέει.
Μόλις δώδεκα ετών, παρά τις πολλές δυσκολίες που έχει αντιμετωπίσει στη ζωή της ως τώρα, δείχνει ανεξάντλητη αντοχή και δύναμη . «Θέλω να πάω, θέλω να σταθώ στα δικά μου πόδια. Είμαι ενθουσιασμένη και ανυπομονώ να σπουδάσω και να γίνω γιατρός ώστε να μπορώ να βοηθάω άλλους ανθρώπους αλλά και την οικογένειά μου. Θέλω να γίνω καρδιολόγος ή ίσως νευροχειρουργός», προσθέτει όλο χαρά.
Αν και η Arezu έχει εργαστεί σκληρά μαζί με την υποστήριξη της στοργικής της οικογένειας, υπήρξε τυχερή στο ότι είχε την κατάλληλη ευκαιρία. Δυστυχώς, σχεδόν τα μισά παιδιά πρόσφυγες σχολικής ηλικίας στον κόσμο μένουν εκτός σχολείου.
