Η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη αρχίσει για τους πάνω από 100.000 φετινούς υποψήφιους (όλων των κατηγοριών) στην πορεία για τις πανελλαδικές εξετάσεις, καθώς απομένουν πλέον περίπου τρεις εβδομάδες μέχρι τις 14 Ιουνίου.
Την προηγούμενη εβδομάδα το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε τον αριθμό των εισακτέων ανά Πανεπιστημιακή Σχολή/Τμήμα για το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 (77.415 δηλαδή 555 λιγότερες από πέρσι), καθώς και τους συντελεστές βάσει των οποίων καθορίζεται η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής ανά Σχολή/Τμήμα.
Ωστόσο, φέτος, για πρώτη φορά αλλάζει η έννοια του αριθμού των εισακτέων. Δεν δείχνει ποια πόσοι θα εισαχθούν, αλλά πόσες θέσεις προσφέρονται στα Πανεπιστήμια. Αυτό το παράδοξο είναι αποτέλεσμα της καθιέρωσης της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ), κοντολογίς, μιας άλλης μορφής της «βάσης του 10» που ντρέπεται να πει το όνομά της λόγω… προτέρου «ανέντιμου βίου»!
Να σημειώσουμε στο σημείο αυτό ότι τα νέα στοιχεία των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων που θα παίξουν επίσης ρόλο στην κίνηση των βάσεων εισαγωγής είναι και η ανακατανομή των θέσεων εισακτέων (ενίσχυση περιφερειακών Πανεπιστημίων – μείωση θέσεων Πανεπιστημίων Αθήνας – Θεσσαλονίκης) και η επαναφορά των συντελεστών βαρύτητας.
Οι φετινοί τροχονόμοι της κίνησης των βάσεων εισαγωγής
Η ανίχνευση του «πώς θα κινηθούν φέτος οι βάσεις» στηρίζεται ουσιαστικά στην εξέταση τεσσάρων βασικών παραγόντων που λειτουργούν ως «πύργος ελέγχου» της κίνησης των βάσεων εισαγωγής και πριμοδοτούν τις «καταδύσεις» ή τις «αναρριχήσεις» τους. Αναφερόμαστε βεβαίως στις συντεταγμένες της διαμόρφωσης των βάσεων, που είναι:
- Η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής.
- Ο «βαθμός δυσκολίας-ευκολίας» των θεμάτων και οι επιδόσεις των υποψηφίων σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές και ιδιαίτερα σε σχέση με την τελευταία χρονιά με την οποία γίνονται οι βασικές συγκρίσεις.
- Ο αριθμός των υποψηφίων σε σχέση με τον αριθμό των εισακτέων, που κάθε χρόνο παίζει τον ρόλο του «πασπαρτού» για τις βάσεις των πέντε Επιστημονικών Πεδίων.
- Η σχέση ζήτησης-προσφοράς θέσεων, δηλαδή, ο αριθμός των υποψηφίων που εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στις «σχολές κύρους» ή στις «σχολές περιορισμένης ζήτησης» και οι προσφερόμενες θέσεις στις παραπάνω σχολές.
Η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής
Ακόμη κι αν οι τρεις από τους τέσσερις παράγοντες που καθορίζουν την κίνηση των βάσεων εισαγωγής (βαθμός δυσκολίας/ευκολίας των θεμάτων, αντιστοιχία αριθμού υποψηφίων και αριθμού εισακτέων, ένταση ζήτησης τμημάτων) ήταν ίδιοι με πέρσι, θα είχαμε δεκάδες τμήματα με άνοδο των βάσεων εισαγωγής τους φέτος λόγω της καθιέρωσης Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής.
Η ανακατανομή των θέσεων εισακτέων που έκανε φέτος το Υπουργείο Παιδείας ενισχύοντας τα περιφερειακά Πανεπιστήμια και αφαιρώντας πάνω από 1.200 θέσεις από τα ΑΕΙ Αθήνας και Θεσσαλονίκης σίγουρα θα περιορίσει τις ανοδικές τάσεις των βάσεων στα χαμηλόβαθμα τμήματα των περιφερειακών ΑΕΙ ωστόσο δεν θα τις εξαφανίσουν.
Από την άλλη η αφαίρεση θέσεων στα ΑΕΙ Αθήνας Θεσσαλονίκης είναι σίγουρο ότι θα σπρώξει τις βάσεις στα τμήματα αυτά προς τα πάνω.
Στο πλαίσιο αυτό αναμένουμε πάνω από το 20% των τμημάτων να γίνουν πιο απαιτητικά στις βάσεις εισαγωγής τους. Κοντολογίς, η πλειονότητα των χαμηλόβαθμων τμημάτων (περισσότερο από το 2ο, το 4ο και λιγότερο το 1ο Επιστημονικό Πεδίο) θα έχουν άνοδο των βάσεων αυξάνοντας τον αριθμό των υποψηφίων που δεν θα πετύχουν την είσοδό τους σε αυτά.
Παράλληλα αναμένουμε συνολικά πάνω από το 30% να μη βρει θέση στα ΑΕΙ.
Παράλληλα υπάρχει και μια άλλη πλευρά που εύστοχα επισημαίνει ο Στρατής Στρατηγάκης σε πρόσφατη ανάλυσή του: Κάποια τμήματα έθεσαν πολύ υψηλούς συντελεστές στο ειδικό μάθημα του ελεύθερου και γραμμικού σχεδίου, που πιθανόν να τους στερήσει πολλούς φοιτητές. Το τμήμα Γραφιστικής και αρκετά τμήματα Αρχιτεκτόνων όρισαν ως συντελεστή για τα δύο σχέδια το 1, που σημαίνει ότι οι υποψήφιοι πρέπει να γράψουν τουλάχιστον 15 για να έχουν δικαίωμα να δηλώσουν το τμήμα. Στο τμήμα της Ξάνθης οι συντελεστές και για τα μαθήματα και για τα σχέδια είναι 1,1, που σημαίνει ότι στα σχέδια πρέπει να γράψει ο μαθητής τουλάχιστον 16,5 (πάντα με τα περσινά στοιχεία) για να έχει δικαίωμα να δηλώσει τη σχολή. Αυτό συνιστά αιφνιδιασμό των υποψηφίων που γνώριζαν μέχρι ένα μήνα πριν τις εξετάσεις ότι αρκεί το 10 στα σχέδια και ξαφνικά γίνεται 15 και πιθανό να αφήσει πολλές κενές θέσεις σ’ αυτά τα τμήματα.
Ζήτηση για τμήματα
Οσον αφορά τη ζήτηση των τμημάτων από τη μεριά των υποψηφίων, δεν αναμένεται διαφοροποίηση σε σχέση με πέρσι.
Η επιμονή μεγάλου τμήματος των υποψηφίων σε σχολές της περιοχής όπου κατοικοεδρεύουν (λόγω της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης που -εκτός των άλλων- έχει μειώσει και τις προσδοκίες για αντιστοίχιση κάποιων σχολών με επαγγελματική αποκατάσταση) θα συνεχιστεί και φέτος, ενώ από την άλλη όλα τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας φανερώνουν ότι δεν έχει αναδειχτεί καμιά σχολή ή ομάδα σχολών στις οποίες να επικεντρώνεται το ενδιαφέρον των υποψηφίων με διαφορετικούς όρους σε σχέση με πέρσι.
Μεγάλος θα είναι και φέτος ο ανταγωνισμός των υποψηφίων για τις λεγόμενες περιζήτητες σχολές. Ιατρικές, Πολυτεχνικές, Νομικές και Στρατιωτικές Σχολές, μαζί με συγκεκριμένα οικονομικά τμήματα, τμήματα Ψυχολογίας και το τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της Αθήνας θα τρυγήσουν και φέτος την αφρόκρεμα των πρώτων προτιμήσεων των υποψηφίων και από αυτή την άποψη ο παράγοντας ζήτηση δεν μπορεί να γίνει ο τροχονόμος της κίνησης των βάσεων εισαγωγής όπως παλιότερα.
Αριθμός εισακτέων και αριθμός υποψηφίων
Ο γενικός αριθμός εισακτέων (-555 θέσεις) και ο αριθμός υποψηφίων δεν έχει σημαντικές διαφοροποιήσεις από πέρσι. Ωστόσο, όπως είπαμε παραπάνω, θα διαδραματίσουν ρόλο οι διαφοροποιήσεις στην κατανομή του αριθμού εισακτέων στα τμήματα και στις σχολές.
Ο «άγνωστος Χ»: ο βαθμός δυσκολίας/ευκολίας των θεμάτων
Προφανώς αυτή τη στιγμή δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει τον φετινό βαθμό δυσκολίας/ευκολίας των θεμάτων. Η γενική εκτίμηση είναι ότι ο βαθμός δυσκολίας/ευκολίας των θεμάτων δεν μπορεί να διαφέρει σημαντικά από πέρσι και αυτό κυρίως διότι τα τελευταία χρόνια με τα λεγόμενα διαβαθμισμένα θέματα (απλά, εύκολα, δύσκολα, δυσκολότερα), έχει βρεθεί ένας τρόπος βαθμολογικής διασποράς και κατανομής των υποψηφίων, κοντολογίς μια «στρατηγική διαχείρισης» του πληθυσμού των υποψηφίων.
Κι αν ένα μάθημα έχει πιο αυξημένο βαθμό δυσκολίας από πέρσι, ένα άλλο θα έχει σίγουρα μικρότερο, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα στατιστικό ισοδύναμο.
Ωστόσο η «λειτουργία» της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής φέτος δίνει μια διαφορετική διάσταση σ’ αυτόν τον βαθμό. Κάτι να ξεφύγει προς το ευκολότερο ή προς το δυσκολότερο από πέρσι μπορεί να δημιουργήσει, ανάλογα, εκατόμβες αποκλεισμένων ή στρατιές υψηλόβαθμων που δεν θα χωράνε στις απογειωμένες βάσεις, π.χ. των Ιατρικών Σχολών, των Νομικών ή των Πολυτεχνικών.
