Συμπληρώθηκαν τον περασμένο Φεβρουάριο 70χρόνια από τον θάνατο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, ενός λαμπρού επιστήμονα που υπήρξε και καθηγητής μαθηματικών του Αινστάιν.
Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ήταν γόνος φαναριώτικης οικογενείας , ο πατέρας του ήταν Πρόξενος της Τουρκίας στη Γερμανία, ενώ η μητέρα του ήταν το γένος Πετροκοκκίνου από τον Κάμπο της Χίου .
Με λαμπρές σπουδές στο ενεργητικό του, εξάσκησε αρχικά το επάγγελμα του μηχανικού αλλά οι μαθηματικές του ανησυχίες τον έστρεψαν στα μαθηματικά , όπου το 1904 αποκτώντας μέ άριστα το διδακτορικό του, ξεκινά να διδάσκει σε Γερμανικά Πανεπιστήμια .
Εξελέγη επίσης μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Πρωσίας, ,δίδαξεσε πολλα γερμανικά Πανεπιστήμια, καθώς και στην Αμερική στο Χάρβαρντ και στα Πανεπιστημια Μασαχουσέτης και Καλιφόρνιας. Είχε γνωρίσει την παγκόσμια αναγνώριση για το ερευνητικό μαθηματικό του έργο και την εκτίμηση πολλών ξένων συναδέλφων του Πανεπιστημιακών
Το 1919 τον κάλεσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος για να ιδρύσει Πανεπιστήμιο στη Σμύρνη
Το πόνημα προέβλεπε ίδρυση σχολών όπως:
Γεωπονικής και Φυσικών Επιστημών, Σχολή Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμού ,Εμπορικές Σχολές Σχολή Δημοσίων Υπαλλήλων, ανώτερο Μουσουλμανικό ιεροδιδασκαλείο, Ινστιτούτο Υγιεινής, ενώ παράλληλα με ιδρυτικό διάταγμα ρύθμιζε όλα τα θέματα που αφορούσαν την λειτουργία του.
Η συστράτευση του Καραθεοδωρή για την επιτυχία του εγχειρήματος ήταν μοναδική : εργάστηκε ακατάπαυστα επί δύο χρόνια.
Ομως τα γεγονότα της καταστροφής της Σμύρνης, πρόλαβαν τα εγκαίνια για λίγες μόνο μέρες. Προσπαθώντας να περισώσει ότι μπορεί ,εγκατέλειψε την Σμύρνη και φυγάδευσε το υλικό στην Αθήνα. Το υλικό φιλοξενήθηκε για δεκαετίες στο παλαιό Χημείο – (Σόλωνος 104).
Η επιλογή της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Σμύρνης είχε το σκεπτικό ότι εκεί υπήρξαν επιφανή ιδρύματα του ελληνισμού της διασποράς, όπως η Ευαγγελική Σχολή, το Ομήρειον Παρθεναγωγείο, το Κεντρικό Παρθεναγωγείο και πολλές σχολές δημόσιες και ιδιωτικές και η ίδρυση μιας ανώτερης βαθμίδας εκπαίδευσης θα αποτελούσε μία συνέχεια στην Παιδεία και μόρφωση των Ελλήνων αλλά και των άλλων πληθυσμών.
Όμως η βαθύτερη σκέψη του Καραθεοδωρή ήταν η διασύνδεση του πολιτισμού με την τοπική κοινωνία. Η κοσμοθεωρία του προέβλεπε την ισότιμη συνύπαρξη Ανατολής και Δύσης και το “φως εξ ανατολών¨που ευαγγελίζετο, ήταν η επαφή της Ανατολής με τον Δυτικό πολιτισμό και το αντίθετο.
Το μοντέλο της ενσωμάτωσης των μειονοτήτων της τότε ακμάζουσας και κοσμοπολίτικης Σμύρνης και της πολιτισμικής ένταξης των πληθυσμών τους, παρείχε ουσιαστική αναγνώριση της ποικιλομορφίας των εθνοτήτων.
Εν κατακλείδι η λειτουργία του Πανεπιστημίου Σμύρνης ήταν στην βάση της αμοιβαίας κατανόησης των λαών και το έμβλημα Εx oriente lux -Φως εξ ανατολων εβασίζετο στην ιδέα της μεταφοράς γνώσης στην Ανατολή με την μεσολάβηση της Ελλάδος.
Ο Φιλοτεχνικός Ομιλος Χίου (Φ.Ο.Χ) είχε προγραμματίσει την διεξαγωγή ημερίδας για την ίδρυση του Ιωνικού Πανεπιστημίου από τον Καραθεοδωρή.
Λόγω όμως της φετινής πανδημίας η διεξαγωγή της μεταφέρεται για το 2022.
