Το ορεινό χωριό Τρύπες βρίσκεται στη βορειοδυτική Χίο σε απόσταση 53 χλμ από την πόλη. Είναι κτισμένο αμφιθεατρικά στη δυτική πλευρά του όρους Αμανή, σε υψόμετρο 450μ. Η ίδρυση του σημερινού οικισμού πιθανολογείται λίγα χρόνια πριν τις Σφαγές της Χίου, σύμφωνα με μία επιγραφή που υπάρχει στην είσοδο του κεντρικού ναού που είναι αφιερωμένος στους Ταξιάρχες Μιχαήλ και Γαβριήλ (ΜΑΓΗΟΥ 7 1817).
Η ιστορία όμως του χωριού χάνεται στα βάθη των αιώνων. Η ύπαρξη πολλών αρχαίων και μεσαιωνικών τοπωνυμίων, ακόμα και προϊστορικών μαρτυρούν ότι το χωριό υπήρχε από τα αρχαία χρόνια. Σύμφωνα με την παράδοση η αρχική του θέση ήταν στην περιοχή Κοσμάς, δυτικά του σημερινού οικισμού. Ύστερα όμως από μία μεγάλη νεροποντή ή σεισμό το χωριό καταπλακώθηκε από χώματα και πέτρες που κύλησαν από το υπερκείμενο βουνό Κόφινας.
Οι λιγοστοί κάτοικοι που επέζησαν έχτισαν νέο οικισμό στον απέναντι λόφο. Η νέα θέση όμως ήταν ορατή από τη θάλασσα με αποτέλεσμα να δέχονται επιθέσεις και λεηλασίες από τους πειρατές.
Έτσι αναγκάστηκαν να μετακινηθούν στην απέναντι πλαγιά σε μεγαλύτερο υψόμετρο για να προστατευτούν. Υπάρχουν δύο εκδοχές για την ονομασία του χωριού. Σύμφωνα με την πρώτη, το όνομα Τρύπες δόθηκε γιατί τα παλιά σπίτια ήταν χαμηλά με μικρά παράθυρα σαν τρύπες.
Κατά τη δεύτερη εκδοχή η ονομασία προέρχεται από τις πολλές τρυπιές (τρύπες-σπήλαια) που υπάρχουν στην γύρω περιοχή. Λόγω του εδάφους όλα τα σπίτια ήταν πετρόκτιστα, χτισμένα με ιδιαίτερη τέχνη από τους κατοίκους, η οποία περνούσε από γενιά σε γενιά.
Συνήθως ήταν διώροφα με το δάπεδο του ισογείου να βρίσκεται στο ύψος του δρόμου. Κοντά στο χωριό, στη ΝΑ πλαγιά του βουνού Κόφινας υπάρχει ένα μικρό σπήλαιο, η Καλογερότρυπα.
Έχει μήκος 13 μέτρα και μεγαλύτερο ύψος 4μ. Χωρίζεται σε δύο τμήματα. Το εξωτερικό τμήμα είναι ένας κυκλικός θάλαμος με θολωτή οροφή ανοιχτός από τη μία πλευρά και συνδέεται με το εσωτερικό με ένα άνοιγμα το οποίο οδηγεί σε δύο χαμηλές σήραγγες. Λόγω της θέσης του ήταν δυσδιάκριτο και χρησιμοποιούταν πολλές φορές από τους κατοίκους ως κρησφύγετο.
Στην γύρω περιοχή υπάρχουν αρκετά εξωκλήσια. Σε απόσταση 3,5 χλμ από το χωριό βρίσκεται η παραλία Έζουσα. Αξίζει να σημειωθεί ότι βλέποντας το χωριό από ψηλά μπορεί κάποιος να διακρίνει ότι είναι κτισμένο στο σχήμα της Χίου.
Πηγή πληροφοριών: Τρύπες Χίου, μία παλιά δασκάλα θυμάται της Βασιλείας Μαλαφή-Τριαντάφυλλου
