Ήταν αναμενόμενο. Η Ρωσία εδώ και πολύ καιρό έχει κάνει τις επιλογές της. Η παρά φύσιν και παρά την Ιστορία προσέγγιση της Μόσχας με την Άγκυρα είναι στρατηγική επιλογή και καταλήγει μεταξύ των άλλων στο διαχρονικό όραμα Πασών των Ρωσιών, τη μεταφορά του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη ρωσική πρωτεύουσα.
Βεβαίως προηγούνται τα οικονομικά οφέλη, η αγορά των πυραυλικών συστημάτων S400 από την Τουρκία, αλλά και η γιγαντιαία συμφωνία προμήθειας φυσικού αερίου από τη ρωσική Gazprom. Προηγούνται και τα στρατηγικά οφέλη που προέρχονται από τη ρωσική σφήνα προς το ΝΑΤΟ μέσω του «μαλακού υπογαστρίου» της Συμμαχίας στη ΝΑ Ευρώπη. Όμως στο βάθος της ρωσικής στρατηγικής βρίσκεται πάντα η υλοποίηση του στόχου της θρησκευτικής διπλωματίας της, που είναι και ο ιστορικός σκοπός της Μόσχας.
Η υλοποίηση του οράματος του Ντοστογιέφσκι, ο οποίος νεαρός δημοσιογράφος-ανταποκριτής στη Μόσχα έγραφε πύρινα πανσλαβικού προσανατολισμού άρθρα ζητώντας τη μεταφορά του Πατριαρχείου στη 3η λεγόμενη Ρώμη, δηλαδή τη Μόσχα.
Έτσι μόλις τρία εικοσιτετράωρα μετά την απόφαση του Ερντογάν να μετατραπεί η Αγία Σοφία εκ νέου σε τζαμί και έπειτα από τις χλιαρές αντιδράσεις της ΕΕ με τον Ζοζέπ Μπορέλ να λυπάται, την Ουάσιγκτον μέσω Πομπέο να απογοητεύεται και τον Πάπα της Ρώμης να δηλώνει «πολύ πονεμένος», το ρωσικό ΥΠΕΞ διά του υφυπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Βερσίνιν δήλωσε πως «η Αγία Σοφία είναι εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας. Κανείς, ούτε εμείς ούτε κανείς άλλος πρέπει να αναμειχθεί».
Πριν αλέκτορα φωνήσαι αντέδρασε και ο κατεξοχήν φιλοκυβερνητικός δημοσιογραφικός Όμιλος της Τουρκίας, αυτός της Yeni Safak. Με φωτογραφία του Σεργκέι Λαβρόφ, του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, η ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας επισημαίνει στον τίτλο:« Εμείς δεν θα αναμειχθούμε στην υπόθεση Αγία Σοφία» και προσθέτει παρακάτω στον υπότιτλο: «Μετά την ανησυχία της ρωσικής Εκκλησίας ο βοηθός του Λαβρόφ μάς έστειλε πολύ θερμό μήνυμα από τη Μόσχα».
Τα πράγμα δηλαδή είναι ξεκάθαρα για τη ρωσική διπλωματία. Αφήνει να εννοηθεί πως η «προστασία» της Ορθοδοξίας θα μπορούσε να επιτευχθεί διαφορετικά και πάντως όχι από τους υφιστάμενους συσχετισμούς δυνάμεων εντός της Ανατολικής Εκκλησίας. Τίποτε από τα παραπάνω δεν ομολογείται. Αντιθέτως όλα γίνονται με υπαινιγμούς.
Η στάση αυτή της Μόσχας εκφράζεται με τον αρνητικότερο τρόπο για τα ελληνικά συμφέροντα σε μία περίοδο όπου οι ελληνορωσικές σχέσεις βρίσκονται σχεδόν στο… μηδέν. Στο ελληνικό ΥΠΕΞ δεν έχει γίνει αντιληπτό προφανώς πως στη ΝΑ Ευρώπη και την ανατολική Μεσόγειο υπό τις παρούσες συνθήκες δεν γίνεται εξωτερική πολιτική αγνοώντας τη Ρωσία. Κυρίως μετά την ενεργή ανάμειξη της Μόσχας στη Συρία και τη Λιβύη, τις αναβαθμισμένες σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας και βεβαίως λόγω Ουκρανικού Ζητήματος, που είναι και το ζητούμενο για τη ρωσική εξωτερική πολιτική. Στο θέμα αυτό η ελληνική θέση είναι η άνευ όρων ή σημαντικών ανταλλαγμάτων στήριξη των αμερικανικών συμφερόντων.
Μέχρι στιγμής δεν αναφέρονται αντιδράσεις από το ελληνικό ΥΠΕΞ ή την κυβέρνηση ως προς την εμφανώς αρνητική τοποθέτηση της Μόσχας στο θέμα της Αγίας Σοφίας. Δυστυχώς διαπιστώνεται επίσης πως και η ΕΕ, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση και πέρα από αντιδράσεις που εκφράζουν λύπη και απογοήτευση, δεν έχει την πρόθεση να αντιπαρατεθεί μετωπικά με την Άγκυρα. Είναι ενδεικτικές οι δηλώσεις Μπορέλ. Όσον αφορά τη Μεγάλη Βρετανία, η οποία πέραν των άλλων έχει και λόγο στο Κυπριακό, βρίσκεται ένα βήμα πριν την υπογραφή ολοκληρωμένης οικονομικής συμφωνίας με την Τουρκία που περιλαμβάνει και deals στον αμυντικό τομέα και για τεχνολογίες αιχμής.
