Χθες ο Αντνάν Οζμπάλ, αρχηγός του Τουρκικού Ναυτικού, βρέθηκε στην Τρίπολη, όπου έγινε δεκτός… μετά Βαΐων και κλάδων από τους εκπροσώπους της κυβέρνησης της Λιβύης. Σκοπός της επίσκεψης, σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες από πολλές πλευρές, ήταν η επιθεώρηση μιας παλιάς ναυτικής βάσης έξω από την Τρίπολη που θα μπορούσε να αποτελέσει ιδανικό σημείο για την ανέγερση μιας Τουρκικής ναυτικής βάσης.
Οι επισκέψεις στελεχών της Άγκυρας στη Λιβύη, γίνονται σε μια φάση που το Παρίσι έχει «ξεσηκωθεί» για την «ανάμειξη» της Τουρκίας στα εσωτερικά της μεγάλης βορειοαφρικανικής χώρας, το Βερολίνο επιχειρεί να αναλάβει διαμεσολαβητικό ρόλο και να προφυλάξει τα γερμανικά οικονομικά συμφέροντα, η Ρώμη επιζητεί διαύλους και επικοινωνία προς όλες τις κατευθύνσεις, η Ουάσιγκτον πρακτικά δεν υφίσταται στο προσκήνιο παρά μόνο ως μια μεγάλη απούσα, ενώ η Μόσχα κινείται με βάση το μεγάλο σχέδιο της στην Ανατολική Μεσόγειο, με τα γνωστά πολύ προσεκτικά βήματα. Η στάση του Καΐρου αποτελεί ένα εξίσου σημαντικό ερωτηματικό, ωστόσο φαίνεται ότι η Αίγυπτος θα βολευόταν με μια de facto διχοτόμηση της χώρας.
Παρά τις επί της αρχής αντιρρήσεις και τις κατά καιρούς κορώνες, όλες οι παραπάνω χώρες έχουν αποδεχτεί ότι η Τουρκία θα είναι παρούσα στις υποθέσεις της Λιβύης τα επόμενα χρόνια. Το στοίχημα του Ερντογάν απέδωσε, τουλάχιστον για το προβλέψιμο μέλλον. Πέρα από τις διαπραγματεύσεις για ναυτική βάση, οι Τούρκοι φαίνεται ότι σχεδιάζουν και μόνιμη αεροπορική παρουσία στην περιοχή με την στάθμευση μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Αλ-Γουατίγια ή αλλού. Η Τουρκία, λοιπόν, έχει επιστρέψει για τα καλά στο παιχνίδι των περιφερειακών δυνάμεων, με βασικό μοχλό την στρατιωτική ισχύ και τις τεράστιες επενδύσεις τις οποίες έκανε σε αυτό τον τομέα, την τελευταία δεκαετία.
Η Ελλάδα θίγεται άμεσα από την επέκταση της Τουρκίας στη Λιβύη, ευθέως λόγω του Τουρκολιβυκού Μνημονίου το οποίο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στην Κρήτη και τα Δωδεκάνησα. Η χειρότερη όμως απειλή είναι η μακροπρόθεσμη. Μια «Ναυτική Τουρκία» με δυνατότητα μετακίνησης ανάμεσα σε Μικρά Ασία, Βόρεια Αφρική και Αδριατική (ναυτική βάση στην Αλβανία), την καθιστά σε de facto ηγεμονική δύναμη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτή η πιθανότητα οδηγεί σε αλλαγή του περιφερειακού παραδείγματος.
Τα τελευταία 100 χρόνια το Πολεμικό Ναυτικό ήταν ο βασικός φορέας προβολής ισχύος στην ευρύτερη περιοχή και, παρά το μικρό μέγεθος της χώρας, η Αθήνα είχε δυσανάλογη επιρροή στα πράγματα ακριβώς λόγω της ναυτικής ισχύος της. Αυτή η ισορροπία φαίνεται να έχει πλέον ανατραπεί, από πλευράς όχι μόνο ποσοτικής, αλλά, κυρίως, ποιοτικής.
Αυτά τα ζητήματα δεν φαίνεται να απασχολούν όσο πρέπει τον δημόσιο διάλογο. Οι μισοί ζουν με πολεμικές φαντασιώσεις ανάξιες λόγου και οι άλλοι μισοί πιστεύουν ότι μια χώρα που έχει χύσει αίμα στη Συρία και στη Λιβύη προκειμένου να επεκτείνει την εδαφική επιρροή της, είναι δυνατόν να συζητήσει με βάση την υποχώρηση από τα κέρδη που θεωρεί ότι έχει αποκομίσει, και σε αυτά περιλαμβάνεται και το – μέχρι πρότινος αδιανόητο – Τουρκολιβυκό Μνημόνιο. Η Αθήνα, αντί να ομφαλοσκοπεί και να περιμένει την επόμενη κίνηση της Τουρκίας, οφείλει να κινηθεί με βάση μια πολυετή στρατηγική σε όλους τους τομείς και όχι με απολιθωμένες ιδεολογικές συζητήσεις του βαθέος 20ου αιώνα.
