(με αφορμή τη συμπλήρωση 24 χρόνων από τον θάνατό του)
Μιλώντας κανείς για τον Ανδρέα Παπανδρέου, ασχέτως σε ποιο πολιτικό στρατόπεδο ανήκει, το σίγουρο που δεν μπορεί να αρνηθεί είναι η παραδοχή ότι επρόκειτο για ένα φαινόμενο στο πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας μας το οποίο συνέβαλε τα μέγιστα στην διαμόρφωση ρηξικέλευθων πολιτικών που οδήγησαν σε έναν δημοκρατικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας.
Οι νομοθετικές του πρωτοβουλίες και μεταρρυθμίσεις και πολιτικές επιλογές σημάδεψαν την μεταπολιτευτική Ελλάδα προσδίδοντας ευκρινή χαρακτηριστικά ενός σύγχρονου κράτους που κυβερνάται πραγματικά οργανωμένα κι όχι με υποτυπώδη τρόπο:
1. Μεταρρυθμίσεις τεράστιας εμβέλειας:
Δημιουργία Ε.Σ.Υ.
Αναμόρφωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προσφέροντας στους δήμους πραγματικές αρμοδιότητες και ρόλους.
Θέσπιση ισότητας δύο φύλων όχι μόνο νομοθετικά αλλά και με την δραστηριοποίηση των κατά τόπους Ε.Γ.Ε. (Ένωση Γυναικών Ελλάδος με πρωτοβουλία και της Μελίνας Μερκούρη) σε όλη τη χώρα.
Εθνική Συμφιλίωση, κλείνοντας οριστικά τα μετεμφυλιακά πάθη.
Αναγνώριση γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Δημιουργία ΑΣΕΠ (νόμος Πεπονή) δίνοντας αξιοκρατικό κύρος στο σύστημα των προσλήψεων.
2. Εθνικά θέματα:
Πρωτοβουλία των 6 για την Ειρήνη (Μάης 1982 με τη συμμετοχή Ελλάδας, Σουηδίας, Ινδίας, Αργεντινής, Μεξικού, Τανζανίας).
Το τόλμημα με την πρόσκληση του Γιάσερ Αραφάτ στην Αθήνα που άρχισε να θέτει το Παλαιστινιακό ζήτημα σε νέες βάσεις.
Επιτυχής διαχείριση ελληνοτουρκικής κρίσης το 1987.
Αμυντικό δόγμα Ελλάδας-Κύπρου.
Αληθινά πατριωτική τακτική στο θέμα των Σκοπίων, με το εμπάργκο (Θρυλική η ρήση του: “Το όνομά μας είναι η ψυχή μας”).
3. Παιδεία:
Εκδημοκρατισμός Πανεπιστημίων.
Νόμος-πλαίσιο για την λειτουργία των Α.Ε.Ι.
Ενίσχυση μέσης εκπαίδευσης.
4. Περιβάλλον – Πολιτισμός
Χρηματοδότηση θεάτρων και καλλιτεχνών, ενίσχυση πνευματικών κέντρων, δημιουργία ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. σε όλη την χώρα.
Καινοτόμες (για την εποχή) οικιστικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις μεγάλες πόλεις.
Πολεοδομικοί και χωροταξικοί σχεδιασμοί.
5. Σε ευρύτερο θεσμικό επίπεδο:
Ψήφος στα 18.
Κομβικές αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο.
Αυξήσεις μισθών και συντάξεων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Εκδημοκρατισμός συνδικαλιστικού κινήματος.
Οριστική κατάργηση θανατικής ποινής.
Κατάργηση οπισθοδρομικών νόμων που ίσχυαν από την μετεμφυλιακή ακόμη περίοδο.
Παύση διακρίσεων με βάση τις πολιτικές πεποιθήσεις.
Γιατί κάποιοι σήμερα βάλλουν κατά του Ανδρέα…
Θα μπορούσε όμως κανείς να παρατηρήσει, ειδικά την τελευταία δεκαετία της κρίσης, απροσδόκητα και αβάσιμα να πληθαίνουν φωνές, από αριστερά, δεξιά και όχι μόνο, οι οποίες ελαφρά τη καρδία υποστηρίζουν ότι για όλα σχεδόν τα οικονομικά προβλήματα της χώρας, ακόμη και για την βαθιά κοινωνική και πολιτική κρίση και έκπτωση των αξιών των τελευταίων χρόνων ευθύνονται οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ τη δεκαετία του 1980 καθώς και της περιόδου 1993-1996.
Γιατί όμως τόσο μένος για τον Ανδρέα; Γιατί τόσες συλλήβδην κατηγορίες;
Όσον αφορά την λεγόμενη αριστερά της προόδου, η ερμηνεία είναι πολύ συγκεκριμένη. Δεν συγχώρησε ποτέ στον Ανδρέα την ενσωμάτωση της συντριπτικής πλειοψηφίας του δικού της χώρου στο μεγάλο πλειοψηφικό ρεύμα του ΠΑΣΟΚ. Εξ’ ου και η εχθρική της στάση στα χρόνια του βρώμικου ’89 αλλά και η πιο πρόσφατη στρατηγική επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ να απαξιώσει στο έπακρο την τελευταία κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ (2009-2011 Γ. Παπανδρέου) με πολλά στελέχη του να βυσσοδομούν εναντίον του Ανδρέα και της δήθεν καταστροφικής δεκαετίας του 1980. Αξιοπερίεργο βέβαια το γεγονός ότι ενώ με πάθος λοιδορούσαν τα πεπραγμένα εκείνης της εποχής, για την πολύ πιο πρόσφατη αποδεδειγμένα καταστροφική 5ετία της διακυβέρνησης του κ. Καραμανλή (2004-2009) ούτε κουβέντα….
Σχετικά με την Ν. Δ. τώρα, πρόκειται για την στρατηγική αντίπαλο της μεγάλης δημοκρατικής μας παράταξης. Ο Παπανδρέου ήταν αυτός που κατάφερε να δημιουργήσει στην Ελλάδα μεσαία τάξη που αγωνίζεται για τα δικαιώματά της, κάτι που νομοτελειακά τον έφερνε σε σφοδρή σύγκρουση τα συμφέροντα των παραδοσιακών κοινωνικών ελίτ και της συντήρησης που η ΝΔ εκπροσωπούσε. Φυσικά δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο για τις πολιτικές της στοχεύσεις, ακόμη και τώρα, από το ξεθώριασμα και τον αφανισμό όσων ο Αντρέας κατάφερε να πετύχει. Έλα όμως που τα βρίσκουν μπροστά τους. Τρανταχτό παράδειγμα το ΕΣΥ που ο φιλελεύθερος κ. Μητσοτάκης μέχρι πρότινος απαξίωνε ώσπου μας βρήκε ο κορωνοϊός και έγινε το ΕΣΥ η ναυαρχίδα της προσπάθειας να κρατηθούμε όσο το δυνατόν αλώβητοι από την πανδημία.
Κλείνω ενθυμούμενος τα λόγια του Πλάτωνα από τον Μενέξενο: “Για έναν άνθρωπο που πιστεύει πως έχει αξία δεν υπάρχει μεγαλύτερη προσβολή από το να τον τιμούν οι άλλοι όχι για την δική του αξία αλλά για την δόξα των προγόνων του”.
Αντίστοιχα οφείλουμε κι εμείς ως νεότερη γενιά να διατηρούμε ως κόρη οφθαλμού την σύνολη πολιτική παρακαταθήκη του Ανδρέα Παπανδρέου αλλά ταυτόχρονα δεν φτάνει μόνο αυτό. Χρειάζεται όραμα, διάθεση και δημιουργία. Είναι αναγκαίο να συστηθούμε στην κοινωνία με συγκεκριμένες προτάσεις, μιλώντας τη γλώσσα της ειλικρίνειας και προσβλέποντας σε ένα καλύτερο μέλλον για την παράταξή μας και το λαό, με πρόταγμα τις δημοκρατικές μας αξίες, την αλληλεγγύη και τον σεβασμό προς τον συνάνθρωπο.
Δήμος Α. Καρασούλης, μέλος ΝΕ ΚΙΝΑΛ Χίου.
