Το κουβάρι του μεταναστευτικού

Ένα εκατομμύριο γυναικόπαιδα έχουν ξεσπιτωθεί από το Ιντλίμπ της Συρίας από τις μάχες κι έχουν συνωστιστεί στα σύνορα με την Τουρκία και προσπαθούν να περάσουν. Στις μάχες οι τουρκικές δυνάμεις οπισθοχωρούν με εξοπλιστικές απώλειες και ανθρώπινο τίμημα. 33 νεκροί στρατιώτες. Ο Ερντογάν χάνει από τους Ρώσους και τους Σύριους. Ζητάει την συνδρομή του ΝΑΤΟ και την στήριξη της Ευρώπης.

Δεν έχει την ανταπόκριση που προσδοκά και απαντά απειλώντας την Ευρώπη. Ανοίγει λίγο λίγο τις στρόφιγγες και τα σύνορα για να πλημμυρίσει ξανά η Ευρώπη, Σύριους πρόσφυγες. Στα νοτιοδυτικά της παράλια βρίσκονται περίπου 3,7 εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες. Η ΕΕ ναι μεν χρηματοδοτεί την κατασκευή του μόνιμου πάρκινγκ ανθρώπων αλλά με αυτό τον τρόπο έχει αναγάγει την γείτονα χώρα, σε γεωπολιτικό παίκτη.

Το συριακό ζήτημα είναι δυστυχώς πλέον πολύ μεγάλο και περίπλοκο για τα ευρωπαϊκά μέτρα αναδεικνύοντας τα όρια και τις ανεπάρκειες της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας της Ευρώπης. Οι ΗΠΑ αποσύρονται, η Ευρώπη στέκεται αμήχανα και η Τουρκία εκμεταλλεύεται το κενό για να προβάλλει τις διεκδικήσεις της, επωφελούμενη και της υποχώρησης της δικαιοπρακτικής τάξης. Οι διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις έχουν μικρή αξία για κάποιους ηγέτες.

To μεταναστευτικό αποτελεί ίσως ένα από τα μεγαλύτερα δράματα της ανθρώπινης ιστορίας. Δραματικό κεφάλαιο του παρελθόντος, του παρόντος αλλά και του μέλλοντος.

Υπάρχει άραγε η προφανής, η τέλεια, η ολοκληρωμένη πολιτική για το μεταναστευτικό;

Δυστυχώς, δεν υπάρχουν εύκολες ούτε ανώδυνες λύσεις στο πρόβλημα. Η συμφωνία Ευρώπης-Τουρκίας του 2016 έχει πολλάκις παραβιαστεί και όσο κι αν η Γερμανία εθελοτυφλεί, εν πολλοίς έχει καταστατεί ανενεργή.

Θα ζήσουμε με το μεταναστευτικό ζήτημα για πάρα πολλά χρόνια. Αν η Ελλάδα γείρει την πλάστιγγα προς την προστασία των συνόρων με κάθε τρόπο, κινδυνεύει να παραβεί διεθνείς συνθήκες. Αν, από την άλλη, δώσει την εντύπωση ότι όλοι είναι ευπρόσδεκτοι, η χώρα θα γίνει πόλος έλξης μεταναστών.

Οι απλουστευτικές ασπρόμαυρες προσεγγίσεις δεν προσφέρουν τίποτα, γιατί η φύση του προβλήματος είναι πολύ σύνθετη. Στα νησιά μας και στον Έβρο δεν θα έπρεπε να συγκρούονται οι αξίες της εθνικής κυριαρχίας και της ανθρώπινης αλληλεγγύης. Μια φιλελεύθερη Πολιτεία οργανώνεται επί τη βάσει και των δύο αρχών και θα έλεγα ότι μέχρι στιγμής, η αντίδραση της Ελληνικής Δημοκρατίας είναι υποδειγματική στον Έβρο.

Σηκώνοντας δυσανάλογο βάρος και με κόστος στις τοπικές κοινωνίες, η Ελλάδα έχει υπάρξει συνεπής -όλα αυτά τα χρόνια- και στα νησιά (εξαιρώ -φυσικά- τις δομές φιλοξενίας). Στα θαλάσσια σύνορα, το πρόβλημα είναι πρακτικά και νομικά δυσχερέστερο. Υπάρχουν διεθνείς συνθήκες που μας δεσμεύουν να επιχειρήσουμε με συγκεκριμένο τρόπο για την υποδοχή και διάσωση όσων έρθουν ζητώντας άσυλο. Η απώθηση των εκατοντάδων βαρκών δεν είναι επιλογή.

H Ελλάδα δεν θα απόσχει από το πλαίσιο του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, τιμώντας το ευρωπαϊκό δημοκρατικό κεκτημένο. Παράλληλα όμως, το εθνικό συμφέρον επιτάσσει η χώρα να διεκδικήσει περισσότερα από την Ευρώπη.

Το ευρωπαϊκό πλαίσιο οφείλει να γίνει πιο υποστηρικτικό για την αντιμετώπιση της κλιμακούμενης επείγουσας κατάστασης στον Έβρο, όπως προβλέπεται στη Συνθήκη της ΕΕ (78 παρ. 3).

Η ΕΕ οφείλει άμεσα να επισπεύσει την αναθεώρηση του Κανονισμού του Δουβλίνου ΙΙΙ. Να δημιουργηθεί επιτέλους ένα δίκαιο σύστημα ασύλου για όλες τις χώρες με επιμερισμό της ευθύνης, με βάση τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αλληλεγγύης.

Η δραματικότητα του ζητήματος απαιτεί συνεχή διάλογο εντός και εκτός συνόρων. Η αξιακή υποχώρηση και η θεσμική αδυναμία της ΕΕ, είναι ευκαιρία να διεκδικήσουμε περισσότερα ως ισότιμο μέλος. Δυστυχώς πλέον δεν αρκεί μόνο το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την Ελλάδα, γιατί η Τουρκία έχει πάψει προ πολλού να έχει ως προτεραιότητα την ένταξη στην ΕΕ.

Τα εθνικά μας αντανακλαστικά είναι σε εγρήγορση. Ψυχραιμία, νηφαλιότητα και ισορροπημένη κρίση.

Πηγή: Athens Voice.